Om het Vaquero horsemanship te kunnen begrijpen moeten we terug naar het Europa van de Middeleeuwen. Daar werden toen van de oorlogspaarden dezelfde vaardigheden vereist als van de reined working cow horses van vandaag. En deze hebben op hun beurt hun bestaan te danken aan de beteugelde paarden ten tijde van de oude Vaqueros.

Als men de geschiedenis van de Europese ridder- en oorlogspaarden gaat bestuderen, dan vindt men meteen verwijzingen naar wat men nu de ‘turn on the forehand’ noemt, naar de ‘spin’ (‘turn on the hind quarter’ op snelheid), de ‘slide stop’ en de ‘roll back’. Deze manoevers zijn stilaan in twee richtingen geëvolueerd: de dressuur zoals we die vandaag kennen en de reined working cow horse.

Toen de Spaanse kolonisatie van Amerika begon brachten de Spanjaarden hun kennis van het horsemanship, die ze hadden opgedaan tijdens de oorlog in Europa, er mee naartoe. Terzijde: het brandmerken van rundvee en paarden is een gebruik dat zijn rechtstreekse oorsprong vindt bij de Spaanse ridders. Daarbij werd het familiewapenschild gebruikt zodat het vee permanent kon worden geïdentificeerd. Voor diegene die het een gruwelijke en voorbijgestreefde praktijk vinden, in vele staten is het nog steeds bij wet verplicht. California, de plaats waar de Vaquero is ontstaan, is er daar een van.

Tegelijkertijd, samen met het uitbreiden van de Californische Spaanse missies van San Diego tot Sonoma, werd de Spaanse stijl van handelen met paarden overgenomen. Langzaam maar zeker begonnen de Californian Vaquero hun methodes te verfijnen van hoe ze hun paarden trainden en omgingen met hun werkvee.

Californië was zowel in klimatologisch als cultureel opzicht uniek tijdens het ontstaan van de Vaquero-traditie. Het milde klimaat zorgde ervoor dat de Vaquero een pak meer uren in het zadel doorbrachten dan sommige cowboys uit andere regio’s.  En de cultuur maakte dat ze hun tijd konden nemen om hun paard te vormen. California was het land van “vele mañanas”, vele morgens. De Vaqueros namen net zoveel tijd als nodig was om de klus geklaard te krijgen. Als dat betekende dat dit niet vandaag was, dan was het morgen. Geen probleem. De Vaquero was vrij zoveel tijd te nemen als hij nodig had om zo het best mogelijke paard voort te brengen. Het resultaat was dat een California bridle horse evolueerde naar het punt dat een top hand zijn paard kon berijden met alleen maar een lichte koord vastgemaakt aan de kettingen naar het bit.

Hoewel het grootst in California liet de invloed van de Vaquero zich ook verspreiden doorheen Texas, waar het evolueerde naar wat wen ons vandaag voorstellen bij de klassieke Amerikaanse Cowboys. Deze cowboy hadden, en hebben nog steeds, hun eigen stijl in de manier waarop ze hun paarden en werkdieren trainen. Een manier die in vele opzichten verschilt van die van de Californische Vaquero. In de Texaanse stijl kiest men voor het “hard en snel” vastbinden, wat betekent dat het touw direct wordt vastgebonden aan het zadelhoorn door middel van een lus rondom het staarteinde. De Vaquero hebben er altijd de voorkeur aan gegeven de ‘dally’-techniek te gebruiken, wat betekent dat het touw rond het zadelhoorn wordt gebonden en speling kan gegeven worden en indien nodig losgelaten. De term ‘dally’ komt van het Spaans “dar la vuelta” wat betekent: een bocht maken.

De Texasstyle cowboys voelden er niet veel voor om van op de grond met hun paarden te werken. In de plaats daarvan deden ze hun trainingen vanuit het zadel, op het paard. Dat was ook het kenmerk bij uitstek van een goede coboy te zijn: in het zadel blijven, hoe hard het jonge paard ook bokte en hem er trachtte af te gooien. Daartegenover staat de Vaquero, die heel wat tijd met zijn jonge paard werkt vanop de grond.

Het kenmerk van een goede Vaquero (of Californio zoals ze ook wel eens worden genoemd), is degene die er in slaagt van een gewoon paard een volledig klaargestoomd bridle horse te maken zonder het één keer te hebben laten bokken. Eerlijkheidshalve moeten we erbij zeggen dat de Texascowboy zich niet zoveel tijd kon permitteren als de Vaquero. De Texaanse ranches en die in het Middenwesten hadden gewoonlijk meer paarden dan de Californische. Een Texaanse cowboy kon gemakkelijk twee keer zoveel paarden op te leiden hebben met als gevolg dat hij het zich gewoon niet kon permitteren zoveel tijd met elk paard door te brengen als de Californische Vaquero dat deed.

Terwijl de Texaanse cowboy zijn paard gebruikt voor koe-werk, gebruikt de Vaquero vee om zijn paarden te laten werken. Maar ook dit is doorheen de tijd geëvolueerd en wat we nu hebben zijn twee compleet verschillende competities die uit elke stijl zijn voortgekomen. Het ‘cutting horse’ is voortgekomen uit de Texaanse stijl en dat gefokt wordt om alleen met een koe te werken op het moment dat het succesvol getraind is. Aan de andere kant is er het beteugelde koe-werk paard dat uit de Vaquero traditie voortkomt dat ook gefokt is om koe-werk te doen maar dat geheel werkt op commando van de rijder.

Het is interessant dat zelfs het tuig verschilt in diverse opzichten. De Vaquero verkiest de silver spade bit met zilveren conchos die de teugels versieren en Romal  rawhide geweven teugels. De Texas stijl is meer geneigd  een grazer bit te gebruiken en eenvoudigere maar even functionele teugels met een eenvoudige lederen teugels.

Voor de Vaquero gaat het over meer dan alleen maar de klus te klaren. Het in stijl doen is altijd minstens zo belangrijk geweest. De Vaqueros zijn altijd trots op zichzelf geweest omdat ze in staat zijn met hun vee en paarden met de grootste finesse te werken, en gelukkig is die traditie tot op de dag van vandaag goed bewaard gebleven.